Banagras, het beste van twee werelden Biobrandstof vanuit de Senegalese natuur

Terra Cacti schreef voor OrangeGreen een brochure over een biobrandstofproject in Senegal. Ik schreef met hen over de kenmerken van banagras en vertaalde een aantal teksten van Engels naar Nederlands.

Al in de vroege jaren 50 waren onderzoekers in de weer met babala (pearl millet) en napiergrass. Het doel was een kruising te maken tussen beide planten. Deze kruising zou zich kunnen ontwikkelen tot een plant met het beste van twee werelden.

Napiergrass onderscheidt zich vooral door de hoeveelheid energie die eruit kan worden opgewekt en de afkeer die insecten ervan hebben. Daarnaast groeit het als kool. De babala aan de andere kant is bestendig tegen langdurige droogte, hoge temperaturen en weinig vruchtbare grond. Het resultaat: een hitte-, droogte en insectenbestendige plant met een groot energiepotentieel, oftewel banagras.

Deze hybride plant heeft bijzonder lage teelkosten. Doordat de plant pest resistant is hoeft weinig geld te worden verspild aan (schadelijke) bestrijdingsmiddelen. Geen zorgen over sprinkhanen en andere insecten – de meest bedreigende plaag voor agricultuur in landen met een warm klimaat.

Daarnaast heeft de plant amper verzorging nodig. De kruising is namelijk bestendig tegen droogte en groeit zelfs bij extreme weersomstandigheden. Het banagras heeft daardoor aanzienlijk minder water nodig dan vergelijkbare planten, zoals suikerriet en maïs. In de Filippijnen wordt het niet op vruchtbare landbouwgrond geplant, maar op plekken die vooral overwoekerd werden door struikgewas.

Om uit te groeien tot een bruikbare grondstof, heeft banagras maar drie tot vier maanden nodig. Ter vergelijking: bomen doen hier tientallen jaren over. Hierdoor kan het banagras drie keer per jaar worden geoogst. In de Filippijnen zorgt één hectare banagras bijvoorbeeld voor 300 ton groene oogst per jaar.  Bijkomend, ontzettend groot voordeel: wanneer banagras eenmaal is geplant, is het zaadje gemiddeld dertig jaar lang te gebruiken.

Maar er zijn nog wel meer van dit soort snelgroeiende planten natuurlijk. Banagras onderscheidt zich van deze soorten door een ander interessant voordeel: het is een non-invasieve plantensoort. Geen zorgen over woekergras dus. Hierdoor kan banagras samenleven met andere plantensoorten. Sterker nog: het helpt zijn medeplanten een handje. Het stabiliseert de grond en maakt zelfs kunstmest aan, om de aarde vruchtbaar te houden.

Daar blijft het niet bij. Het food-for-fuel conflict is een groeiend risico voor met name armere landen. De zoektocht naar duurzame grondstoffen raakt de lokale bevolking van deze landen, doordat voedzame planten worden ingezet om duurzame brandstoffen te ontwikkelen. Hierdoor kan schaarste ontstaan aan bepaalde levensmiddelen, zoals maïs. Bij het gebruik van banagras wordt dit food-for-fuel conflict omzeild. De voedzame bladeren van het banagras kunnen ideaal gebruikt worden als veevoer.

Voor de productie van biokolen zijn deze bladeren niet nodig. Hiervoor wordt de stam van het banagras gebruikt. 80 procent van het banagras kan daarom worden gebruikt voor het opwekken van duurzame energie, 20 procent voor veevoer. Waar in Senegal suikerriet op dit moment de basis vormt van dit veevoer, bevat banagras een vergelijkbare hoeveelheid aan voedzame stoffen. Het banagras zorgt dus niet voor een food-for-fuel conflict, maar een food-and-fuel coöperatie.

Bestaande steenkolenfabrieken kunnen hiervoor worden ingezet, zonder drastische aanpassingen. Wel zullen torrefactie-installaties moeten worden gebouwd om het gras om te zetten in steenkolen. Het gebruik van deze fabrieken en de bouw van torrefactie-installaties heeft een positief effect op de Senegalese economie. Waar de economie van Senegal nu voor meer dan 35 procent afhankelijk is van olie, zou duurzame energie in de toekomst een ander belangrijk exportproduct kunnen worden. Bij de export van olie is Senegal namelijk te afhankelijk van de schommelende prijzen op de wereldmarkt. Ook de werkgelegenheid stijgt: fabrieken zullen werknemers in dienst moeten nemen om de installaties draaiende te houden.  

Banagras is een plant vol voordelen en voedzame stoffen. Het is hitte- droogte- en insectenbestendig, goedkoop in onderhoud en snelgroeiend. En om niet te vergeten: ontzettend milieuvriendelijk. Wat willen we nog meer?